ÖNDER YILMAZ Ankara – Milliyet’in edindiği bilgiye nazaran çalışmalar, Telif Hakları Genel Müdürlüğü bünyesinde, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Yapıtları Kanunu’nda (FSEK) değişiklik yapılması, 5651 Sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Hatalarla Çaba Edilmesi Hakkında Kanunu’nun da gözden geçirilmesi ekseninde yürütülüyor. İlerleyen süreçte, Sanayi ve Teknoloji ile Ticaret bakanlıklarının, Bilgi Teknolojileri ve Bağlantı Kurumu (BTK), Rekabet Kurumu üzere kurumların da devreye gireceği tabir ediliyor.
ASKIYA ALMA CEZASI
Yasa çalışmanın bel kemiğini Google başta olmak üzere dijital platformların “telif/lisans ücreti” ödemesi kriteri oluşturuyor. Böylelikle, bir gazetenin internet sitesindeki haber internet arama motorundan görüntülenecekse, internet arama motorunu işleten firmanın ilgili gazeteyle bir lisans muahedesi yapması gerekecek. Lisans fiyatı uygulamasını dikkate almayan platformlara para cezaları ve bu fiillerin tekrarlanması halinde “faaliyetleri askıya alma” dahil pek çok yaptırım uygulanacak.
Çalışmalarda “Avrupa Birliği (AB) Telif Hakları Direktifi”nin bilhassa 15 ve 17. unsurlarının rehber alındığı belirtiliyor. 15. husus Google, Facebook, Twitter üzere platformların online haber içeriklerine ait “snippet” denilen haber özetlerine yer vermeleri halinde haber kaynağı olan yayıncılara lisans fiyatı ödenmesini öngörüyor. 17. husus ise; Instagram, YouTube, Vimeo gibi platformların kullanıcılar tarafından sitelerine yüklenen içeriklerden (telif hukuku bağlamında) şahsen sorumlu olmaları ve bu içeriklerde yer alan eser için lisans alması öngörülmekte. Örneğin; bir Instagram kullanıcısının yüklediği görüntüde art planda çalan müzik için Instagram’ın hak sahibi ile lisans kontratı imzalaması, lisans kontratı imzalamadığı takdirde içeriği çıkarması gerekecek.
BATI NE YAPTI?
Sosyal Medya ve Dijital Güvenlik Eğitim Araştırma Merkezi’nin (SODİMER), Google’ın batı ülkelerindeki telif hakkı mutabakatlarına ait yaptığı çalışmaya nazaran; birinci çıkışı 2014’de yasa çıkaran İspanya yaptı. Google News (Haberler) uygulamasında çıkan linkler için İspanya telif ödemesi zaruriliği getirince Google evvel bu hizmeti askıya aldı, Lakin 2019 yılında AB Telif Hakları Direktifi’nın kabul edilmesiyle İspanya’da geri adım attı. Google Avustralya’da 70, Fransa’da 200’ün üzerinde medya kuruluşu ile mutabakata imza attı. Ajans France Press (AFP) ile de 5 yıllık mutabakat imzalandı. Kanada’da ise Google, palavra haber yapan sitelere ödeme yapılmaması şartıyla haber kuruluşlarıyla telif hakkı muahedesi imzalamayı kabul etti.