”İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik” kapsamında, taşıt satış bedeli ile taşıt mülkiyetinin eş anlı el değiştirmesi maksadıyla oluşturulan İnançlı Ödeme Sistemi 3 Şubat 2020’de hazır hale getirilerek, Türkiye Noterler Birliği tarafından kullanıma açıldı, 27 Eylül’de ise zarurî hale gelecek.
GÜVENLİ ÖDEME SİSTEMİ TÜM KULLANICILARI KAPSAYACAK
Sistemin kullanımı bugüne kadar ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti faaliyetinde bulunan işletmelerin (oto galerilerin) satışlarında zarurî iken bugünkü yönetmelikle tüm vatandaşları kapsadı. Sistemi kullanım mecburiliği vatandaşlar için 27 Eylül’de yürürlüğe girecek.
‘ÖNCE TALEP EDİLECEK’
Avukat İbrahim Güllü ise ,”Sistem şöyle çalışacak aracını satmak isteyen satıcı öncelikle talepte bulunacak, talep sonucunda bir referans numarası ile alıcı satış bedelini aracı kuruma bloke edecek ve satış süreci gerçekleştirme noter tarafından onaylandıktan sonra aracı kurumdan alıcı parasını alacak. Hasebiyle burada dolandırıcılık üzere birtakım badireler tüketiciler açısından ortadan kalkacak” dedi.
SATIŞ BEDELİNİ DÜŞÜK GÖSTERENLERİ BEKLEYEN TEHLİKE
Güllü, “Burada tüketicilere ihtarda bulunmak istiyoruz bazen satış bedeli gerçek sayıların dışında gösterilebiliyor. Örneğin 700 bin liralık bir araç satışta 400-500 bin lira olarak gösterilebiliyor. Bunun şu badiresi var; şayet o araçta rastgele bir arıza kelam konusu olduğunda ve tüketici hakkını aramak istediği vakit bu sefer karşısına noterdeki kesilen satış beyanı çıkmış olacak. Bu da tüketicinin mağduriyetine neden olabilecek. Bizim tavsiyemiz satış sayıları neyse, gerçek bedeller neyse onu beyan edin” dedi.
GÜVENLİ ÖDEME SİSTEMİ NASIL ÇALIŞACAK?
Taşıt satışlarında, taşıt satış bedelinin tamamının ya da bir kısmının nakit, havale yahut EFT üzere prosedürlerle ödenmesi durumunda satış bedeli ile taşıt mülkiyetinin eş anlı el değiştirmesini sağlayan sistemde, para transferinin “aracı kuruluş” olarak faaliyet gösterecek olan bankalar, elektronik para kuruluşları ve ödeme kuruluşları tarafından yapılması gerekiyor.
Bu kapsamda, satış için notere gidildiğinde öncelikle satışa pürüz bir durum olup olmadığı sorgulanacak.
Satışa pürüzü olmayan taşıt için İnançlı Ödeme Sistemi kaydı bulunup bulunmadığı denetim edilecek. Sistem kaydı varsa para transferinin gerçekleşip gerçekleşmediği denetim edilecek.
Sistemin Amacı
Güven Artışı: Alıcı ve satıcı ortasındaki itimadın artması.
Dolandırıcılığın Önlenmesi: İkinci el araç alım satımlarında yaşanan dolandırıcılık olaylarının minimize edilmesi.
Şeffaflık: Süreçlerin şeffaf bir formda gerçekleştirilmesi.
Sistemin İşleyişi
Talep: Aracını satmak isteyen kişi, sistem üzerinden talepte bulunur.
Ödeme Bloke: Alıcı, belirlenen referans numarası ile satış bedelini aracı kuruma bloke eder.
Noter Onayı: Satış süreci noter tarafından onaylanır.
Ödeme: Aracı kurum, satış bedelini satıcının hesabına aktarır.
GALERİCİLER ŞAD DEĞİL
Motorlu Araç Satıcıları Federasyonu (MASFED) Başkanı Aydın Erkoç, galericiler olarak “notersiz satış” yapmak istediklerini söyledi.
Erkoç, yaptığı açıklamada, yaklaşık 2 yıl evvel uygulanmaya başlanan ve 27 Eylül prestijiyle zarurî hale gelecek “Güvenli Ödeme Sistemi” ile ikinci el araç satışlarında dolandırıcılığın önüne geçileceğini söyledi.
Bu satışlarda en fazla dolandırıcılığın vatandaşlar ortasındaki alım-satımlarda görüldüğüne dikkati çeken Erkoç, yeni sistemle gibisi meselelerin giderilmesinin amaçlandığını kaydetti.
Erkoç, Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan “Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik”te belirtilen standartları karşılayan şahısların, ikinci el araç satışı yapabilmek için Mesleksel Yeterlilik Dokümanı aldıkları bilgisini vererek, şöyle konuştu:
“Galericilerden alınan araçlara ait rastgele bir dolandırıcılık kelam konusu değil, olamaz da. Zira galericilerin, ikinci el satışı yapabilmeleri için MASFED Mesleksel Yeterlilik Merkezine başvurup, gerekli şartları sağlamaları halinde Mesleksel Yeterlilik Dokümanı alabilmeleri kelam konusu. Yani galericiler, gerekli şartları sağlayarak Mesleksel Yeterlilik Evrakı alan ehil beşerler. Bizler, devletin ikinci el araç satışı için yetkilendirdiği şahıslarız. Galericilerden alınan ikinci el araçlarda rastgele bir sorun çıkması ya da dolandırıcılık üzere bir olay yaşanması halinde zati hem MASFED bünyesindeki Tahkim Konseyimiz hem de Ticaret Bakanlığı tarafından idari yaptırım uygulanıyor. Bu nedenle bizler ‘notersiz satış’ yapmak istiyoruz.”
Erkoç, yıllık ortalama 9 milyon araç satışının gerçekleştiği Türkiye’de, bu satışların yarısına yakınının galericiler tarafından yapıldığını aktararak, “Yeni uygulamada hem İnançlı Ödeme Sistemi fiyatı hem de noterler tarafından talep edilen satış fiyatı ile vekalet fiyatı bizleri çok zorluyor. Tek araç satışı olarak bakıldığında tahminen düşük gözükebilir fakat aylık yaklaşık 20 araç satışı yapan galericiye bu mali yük oluşturuyor. Galericiler de bu maliyetleri araç fiyatına ekleyecekleri için günün sonunda vatandaşımıza ek külfet oluşuyor.” sözlerini kullandı.
Türkiye’de 70 bin motorlu araç satıcısı bulunduğuna dikkati çeken Erkoç, bunlardan 35 bin 600’ünün ikinci el araç satışı için yetki evrakı aldığını lisana getirdi.