Milyonlarca SGK, BAĞKUR emeklisi ile memur ve memur emeklilerinin maaşlarına yapılacak artırımlar netlik kazanırken, gözler, en düşük emekli maaşının ne kadar arttırılacağı ve emekliler ortasında oluşan 4.21’lik farkın eşitlenip eşitlenmeyeceğine çevrildi. Pekala, en düşük emekli maaşı ne olacak? SGK, BAĞKUR emeklileri ile memur emeklileri ortasındaki artırım farkı kapatılacak mı? Kulislerde konuşulan iki artırım senaryosu ne? Emeklilere artırım oranının refah hissesi ile yüzde 20’lere çıkarılma beklentisi gerçekçi mi? Tüm bu soruların karşılığını Sabah gazetesinden Başkan Yılmaz mercek altına aldı.
EN DÜŞÜK (KÖK) MAAŞ NEDİR
Ek artırımlar olmaksızın hesaplanan emekli maaşına kök maaş deniyor. En düşük emekli maaşı sınırlaması ekseninde Hazine tarafından yapılan ek ödemeyle 12 bin 500 TL olarak uygulanıyor. Aktüel sayılara nazaran şu anda 3 milyon 718 bin emeklinin maaşı, 12 bin 500 liraya tamamlanıyor. Bu şahısların 2 milyon 50 bininin maaşı, 10 bin 800 lira ve altında bulunuyor. Son yapılan 15.75’lik artırıma karşın maaşı 10 bin 800 TL’nin altında kalan tüm emekliler 12 bin 500 TL almaya devam edecek.
Kök maaşı düşük olanlara örnek vermek gerekirse sigorta girişi 2008 sonrası olan emekli emekçi 5 bin 117 TL olan maaşı yüzde 15.75’lik artışla 5 bin 923 TL’ye ulaştı. 2008 sonrası bir BAĞKUR’lu esnafın maaşı ise 5 bin 452 TL’den 6 bin 311 TL’ye çıktı. 2008 sonrası BAĞKUR’lu tarım emekçisi de 4 bin 310 TL olan maaşı 4 bin 988 TL’ye yükseldi. Bu kesim 2024 yılı boyunca en düşük emekli maaşı için belirlenen 12 bin 500 TL taban fiyatını aldılar.
KANUN HAZIRLIĞI VAR MI
12 bin 500 TL’lik en düşük emekli maaşının artması için yeni kanun düzenlemesi yapılması gerekiyor. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’ın yaptığı açıklamalar bu hususta kanun düzenlemesi yapılacağı tarafında.
7 Ocak’ta çalışmalarına başlayacak olan TBMM’nin öncelikli konusu en düşük emekli maaşının arttırılması olacak. Yasal düzenlemenin ocak ayı maaşlarına yetişmemesi durumunda geriye dönük fark ödemesi yapılacak.
ZAM SENARYOLARI NE
Kulislerde en düşük emekli maaşının arttırılması ile emekli maaşları ortasında oluşan artırım farkının giderilmesine ait iki senaryo konuşuluyor. Birinci senaryo, en düşük emeklilik maaşına, geçen yılın ikinci yarısındaki enflasyon oranında artışın geçerli olacağı ve emekli maaşlarındaki artırım farkının eşitlenmesine sıcak bakılmadığı istikametinde. Bu durumda en düşük emekli maaşı 14 bin 500 TL düzeyinde belirlenmiş olacak.
YÜZDE 20’DE EŞİTLENEBİLİR Mİ
İkinci senaryo ise SGK ve BAĞKUR ile memur emeklileri maaşları ortasında artırım oranı farkının öncelikle yüzde 15.75 oranında eşitlenmesi ekseninde konuşuluyor. Aralık enflasyonun akabinde SSK ve Bağkur emeklileri yüzde 15.75, memur ve memur emeklileri ise yüzde 11.54 artırım almayı hak etmişti. Bu senaryo ile en düşük emekli maaşı da 15 bin TL olarak çıkmış olacak. Artırım oranının refah hissesi verilerek yüzde 20 olarak uygulanabileceği de lisana getiriliyor. Kulislerde hükümetin 2024 yılını emekliler yılı ilan ettiği ve geçmişte hayata geçirdiği artırım farkı eşitlemesini Ocak 2025 periyodunda de yapabileceği lisana getiriliyor.
GEÇMİŞTE FARK NASIL KAPATILDI
Geçen yıl ocak ayında SSK ve BAĞ-KUR emeklileri, maaşlarına yüzde 37.57 oranında artırım yapılması gerekirken, emekli memurların yüzde 49.25 oranındaki artırım oranından faydalandılar. Artırım oranı eşitlenerek bütün emeklilere yüzde 49.25 artırım yapıldı. 2024 Temmuz ayında de benzeri uygulamaya gidildi. SSK ve BAĞ-KUR emekli aylıklarına yüzde 24.73, emekli memur aylıklarına yüzde 19.31 oranında artırım uygulandı. Emekli memurların artırım oranları emekçi ve esnaf emeklisinden 5.42 puan daha düşük kaldı.
Bu durum Ocak 2025’te de benzeri formda gerçekleşiyor. Memur aylıklarına yapılan artırım, SGK ve BAĞ- KUR emeklisine yapılan artırımın yüzde 4.21 daha düşük kalıyor. Bu farkın Temmuz 2025’te de devam etmesi bekleniyor. Geçmişteki farklardan daha düşük olsa da yüzde 1’ün üzerinde gerçekleşebileceği tabir ediliyor.
ALTERNATİFLİ ÇALIŞMA
Ekonomi bürokrasisi en düşük maaş için alternatifli artırım senaryoları ve tesir tahlilini çalışıyor. Yapılacak artışların bütçeye oluşturacağı mali yükün hesaplamaları yapılıyor. Hazırlanmakta olan bu raporlar Ekonomik Uyum Konseyi’nde (EKK) masaya yatırılacak.
EKK’da memur emeklileri ile SGK ve BAĞKUR emeklileri ortasında oluşan yüzde 4.21’lik farkın giderilerek artırım oranının eşitlenmesi talepleri ve oluşturacağı maliyetin de masaya yatırılması bekleniyor. EKK’da belirlenecek eğilim akabinde TBMM kanunlaştırma çalışması yürütecek.
EMEKLİ MEMUR MAAŞLARINDA DURUM NE
SGK ve Bağ-Kur’luların yanı sıra memur emeklilerinin de gözü artırımlı maaşlarda. TÜİK’in, 2024 Temmuz-Aralık devrinin enflasyonunu açıklamasıyla birlikte memur emeklilerinin maaş artırımları da muhakkak oldu. Memur emeklileri 2025’in ocak ayında maaşlarını yüzde 11.54 artırımlı alacaklar. Yeni artırımla birlikte en düşük emekli aylığı ek ödeme dahil 19 bin 600 liraya çıkacak. Hürriyet gazetesinden Noyan Doğan, “Kuruşu kuruşuna emekli artırımları… En düşük emekli memur maaşı 19.600 TL” başlıklı yazısında kalem kalem maaş artırımlarını ele aldı.
KALEM KALEM MAAŞ ZAMLARI
2024’ün ocak ayında ise memur emeklilerinin maaş artırımı oranı yüzde 49.25 olmuş ve bu artırım ile memur emeklileri, son beş yıldaki en yüksek artırım oranını almışlardı. 2024’ün temmuz ayında ise memur emeklileri yüzde 19.31 artırım aldı. Böylelikle memur emeklilerinin 2024 artırımı yüzde 68.56 oldu.
2025’in ocak ayında yüzde 11.54’lük artış ile birlikte emeklilere her ay ödenen ek ödeme fiyatı da artacak. Buna nazaran ocak ayında maaşa nazaran emekliler, 753 ila 4 bin 900 lira ortasında değişen fiyatlarda ek ödeme alacaklar.
NOT: Tabloda; 4 kademinin 1. derecesi ve ek göstergesi 9000 ila 6000 ortasındaki memurların 30-25 hizmet yılına nazaran 205 Ocak ayı artırımlı maaşları yer almaktadır.
Ayrıca 40-50 hizmet yılına nazaran 1/4 kimi memur emeklileri ile 25 ve 30 hizmet yılına nazaran; derece ve kıdemi 1/4, 4/1, 5/1, 3/1 olan emekli polis, öğretmen, akade-misyen, hemşire, yargı üyeleri, kaymakam, müftü, teknisyen, mühen-dislerin 2025 Ocak ayı artırımlı maaşları da yer almaktadır. 2024 Temmuz ayı maaşı, ek ödeme hariç maaştır. Artırım oranı, ek ödemesiz maaş üzerinden hesaplanır. Ek ödeme fiyatı yüzde 4 üzerinden hesaplanmıştır.
ÇALIŞANLARIN MAAŞINA VERGİ KESİNTİSİ
Gelir vergisine tabi karların vergilendirilmesinde temel alınan tarife, 2025 takvim yılı için yine belirlendi. Vergi dilimlerinde değerli değişiklikler yapılırken, oranlarda ise rastgele bir güncellemeye gidilmedi. Türkiye Gazetesi’ndeN İsa Karakaş’ın haberine nazaran, bu yıl da çalışanların 1-2 maaşı yıl sonuna gelindiğinde vergiye gidecek. Yeni dilimler, çalışanların yılın ikinci yarısında daha yüksek vergi dilimlerine girmesine ve net maaşlarının düşmesine yol açacak. Yeni tarife kapsamında, gelir vergisi dilimleri şu halde uygulanacak:
GELİRE NAZARAN VERGİ DİLİMİ
158.000 TL’ye kadar olan gelirler için vergi oranı yüzde 15 olarak belirlendi.
158.000 TL ile 330.000 TL ortasında gelir elde edenler için, 158.000 TL’ye kadar olan kısım için 23.700 TL vergi ödenecek ve bu meblağı aşan kısmın yüzde 20’si vergilendirilecek.
330.000 TL ile 800.000 TL ortasında gelir elde edenler için, 330.000 TL’lik kısmın vergisi 58.100 TL olacak. Bu dilimi aşan çıkarların yüzde 27’si üzerinden vergi alınacak. Fiyat gelirleri için ise bu hudut 1.200.000 TL olarak uygulanacak.
800.000 TL ile 4.300.000 TL ortasında gelir elde edenler için, 800.000 TL’lik kısmın vergisi 185.000 TL olarak hesaplanacak. Bu dilimi aşan gelirlerin yüze 35’i vergilendirilecek. Fiyat gelirlerinde bu fiyat 4.300.000 TL’nin 1.200.000 TL’si için 293.000 TL olacak.
4.300.000 TL’yi aşan gelirler için vergi dilimi yüzde 40 olarak uygulanacak. Bu durumda, 4.300.000 TL’ye kadar olan yararın vergisi 1.410.000 TL olarak belirlenecek. Fiyat gelirlerinde ise bu fiyat 1.378.000 TL olacak.
GELİR VERGİSİ TARİFESİNDEKİ DEĞİŞİKLİKLER NELER
2024 yılında uygulanan gelir vergisi tarifesinde birinci vergi dilimi 110.000 TL ile başlarken, 2025 yılında bu meblağ 158.000 TL’ye çıkarıldı. Tıpkı biçimde, en üst dilim 2024 yılında 3.000.000 TL iken, 2025 yılında bu hudut 4.300.000 TL’ye yükseltildi.
Gelir vergisi oranlarında rastgele bir değişiklik yapılmazken, dilimlerdeki artış nedeniyle çalışanların yıllık yararları üzerindeki vergi yükü tıpkı kalacak. Bilhassa yıl sonuna gerçek gelir diliminin yükselmesiyle birlikte birçok çalışanın bir yahut iki aylık maaşının büyük bir kısmı vergiye gidecek.
NET MAAŞLAR DÜŞECEK
Uzmanlar, gelir vergisi tarifesindeki bu düzenlemenin çalışanlar üzerindeki vergi yükünü artıracağını belirtiyor. Yeni dilimler, çalışanların yılın ikinci yarısında daha yüksek vergi dilimlerine girmesine ve net maaşlarının düşmesine yol açacak.
Vergi mükelleflerinin dikkat etmesi gereken en kıymetli bahis, yıl boyunca elde edilen karların hangi vergi dilimine gireceğini hesaplamak ve buna nazaran bütçe planlaması yapmaktır. Öte yandan, 2025 yılında bilhassa yüksek gelirli çalışanlar için vergi oranlarının daha da tesirli olacağı öngörülüyor.
2025 yılı prestijiyle uygulamaya giren bu yeni tarife ile vergi mükelleflerinin ödeyeceği vergilerin daha dikkatli hesaplanması ve bilhassa yıl sonuna yanlışsız artan vergi kesintilerine karşı hazırlıklı olunması gerekiyor.