CHP İstanbul Milletvekili Erdoğan Toprak, dünya ve Türkiye gündemine ait haftalık kıymetlendirme raporunu yayınladı. Toprak, şunları kaydetti:
“TÜİK 5,5 milyon memur, 2,5 milyon memur emeklisi ve 14 milyon SSK ve Bağ-Kur emeklisinin 2025 yılı maaş artış oranlarına temel alınacak enflasyon
TÜİK ve ENAG enflasyonu ortasında yarı yarıya fark var. Türkiye’nin ve dünyanın önde gelen iktisatçılarının enflasyon hesabında TÜİK’e kıyasla yüzde 50’ye varan bir yanlışlık ya da sapma olacağını kabul etmek olanaksız. Böylesine dev bir enflasyon uçurumu çok önemli hesap manipülasyonlarının göstergesidir.
TÜİK gerek Devrimci Emekçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) tarafından açılan davada gerekse emekli Yargıtay onursal üyesinin açtığı ‘TÜİK’in enflasyon hesabıyla mağduriyet’ davasında fiyat derlemelerini, enflasyon sepetindeki unsur fiyat artışlarını mahkemenin talebine karşın göndermedi. TÜİK’in yargıdan bilgi, doküman ve hesap kaçırması, mahkemenin tayin ettiği uzmanlara bu bilgileri vermemesi bilgi edinme hakkının çiğnenmesidir ve kabahattir. TÜİK’in bu tavrı hesaplama prosedürlerinin manipüle edilip edilmediği kuşkularını haklı çıkartmaktadır.
”MAAŞI YÜZDE 15 ARTAN BİR KİŞİ YÜZDE 58 KİRA ARTIŞINI NEYLE KARŞILAYACAK?”
TÜİK’in duyurduğu bu düşük sayılar nedeniyle milyonlarca memur ve memur emeklisi yüzde 11,54, SSK ve Bağ-Kur emeklileri ise yüzde 15,75 oranında maaş artışıyla yetinmeye mahkum edilmektedir. Maaşlara yüzde 15 artışa karşılık tekrar TÜİK’in açıkladığı ocak ayı kira artış oranı yüzde 58,51. Maaşı yüzde 15 artan bir kişi yüzde 58 kira artışını neyle karşılayacak?
Oysa iktidarın kendi alacakları için 1 Ocak’tan bu yana uyguladığı Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) enflasyon artışına endeksli Tekrar Değerleme Oranı (YDO) yüzde 43,93’tür ve yılbaşından itibaren tüm vergi ve cezalar, harçlar, fiyatlar Cumhurbaşkanı kararnameleriyle bu oranda artırılmıştır. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek enflasyon bilgileri akabinde yaptığı açıklamada; en büyük önceliklerinin vatandaşın geçim ezasını çözmek olduğunu tabir ederek milyonlarca fiyatlı, dar gelirli, emekçi, memur, emekli ile alay etmektedir. İnsanlara geçinemeyecekleri fiyatlar vererek, enflasyonun altında fiyat ve maaş artırımları yaparak, yedikleri-içtikleri her şeyin fiyatını ve vergisini artırarak geçim sorununun hafifletildiği, sorunun çözüldüğü nerede görülmüştür?
”EN DÜŞÜK EMEKLİ AYLIĞI MİNİMUM FİYAT SEVİYESİNE ÇIKARTILMALI”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, kimseyi enflasyona ezdirmedikleri telaffuzunda samimi ise bu tablonun gereğini yapmalıdır. En düşük emekli aylığı taban fiyat seviyesine çıkartılmalı, tüm emeklilere kelam verildiği halde tutulmayan 8 bin liralık seyyanen artış ve maaşlara yüzde 44,38 oranındaki geçmiş enflasyon oranında artırım yapılmalıdır. Vatandaşın geçim külfetini bir nebze hafifletebilecek tek tahlil yolu budur.”
Rus doğal gazının Ukrayna üzerinden Avrupa ülkelerine transit transferi muahedesinin yenilenmemesi ve Rus doğal gaz şirketi Gazprom’un 1 Ocak’tan itibaren Avrupa’ya gaz akışını durdurmasına ait değerlendirmelerde bulunan Toprak, “Ciddi ölçüde Rus doğalgazına bağımlı olan başta Doğu Avrupa ülkeleri ve Avrupa güç piyasaları önemli risk altına girdi” tabirlerini kaydetti. Toprak, şu sözlere yer verdi:
“Rusya ile Ukrayna ortasındaki doğalgaz transit geçiş muahedesi üç yıla yaklaşan savaşa karşın askıya alınmadı. Her iki taraf güç akışının kesilmemesi için doğalgaz transferini çatışma siyasetlerinin dışında tutuyordu. AB ülkeleri ise Rusya’dan doğalgaz ve petrol alımına olan bağımlılığı azaltmak için bir dizi karar alırken, ABD ve Katar’ın yanı sıra Mısır’dan sıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) ve sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) alımına öncelik vermeye yöneldi. Lakin Rusya’nın Karadeniz’de Mavi Akım, Türk Akımı, Kuzey Baltık çizgisi üzere doğalgaz boru sınırlarıyla en büyük doğalgaz tedarikçisi olduğu AB ülkeleri, bu bağımlılığı bir anda sona erdirmenin olanaksızlığı karşısında kademeli bir geçişle bağımlılığı azaltmayı kararlaştırmıştı. Bilhassa Doğu Avrupa ülkeleri, Polonya, Macaristan, Çekya, Slovakya, Avusturya, Bulgaristan, Romanya Rusya’dan doğalgaz alımını kesemeyeceklerini gündeme getirerek doğalgazda AB planının ve yaptırımlarının dışında kaldı.
”AVRUPA’NIN DOĞALGAZI UKRAYNA ÜZERİNDEKİ DOĞALGAZ GEÇİŞ BORU SINIRIYLA SAĞLANIYOR”
Diğer boru sınırlarına göre Rus doğalgazının en baştan beri Avrupa’ya akışını sağlayan en stratejik çizgi Ukrayna üzerinden Avrupa’ya geçiş yapan doğalgaz hattı. Sovyetler Birliği devrinden beri Avrupa’nın doğalgaz gereksinimi büyük ölçüde Ukrayna üzerinden geçen transit doğalgaz geçiş boru sınırıyla sağlanıyor. Rusya-Ukrayna savaşında Ukrayna’ya askeri ve mali takviye veren AB, buna karşın transit boru sınırından Ukrayna üzerinden gaz alımını sürdürdü. Rusya da bu hususta zahmet çıkartmadı. Fakat Rus doğalgaz şirketi Gazprom ile Ukrayna doğalgaz şirketi Naftogaz Ukrayna ortasında 2019’da imzalanan transit doğalgaz geçiş mutabakatının mühleti 2024 sonunda dolacak olmasına karşılık Ukrayna mutabakatın uzatılması konusunda adım atmadı. Gazprom, Ukrayna doğalgaz geçişi için Naftogaz Ukrayna’ya yıllık 800 milyon dolar geçiş fiyatı ödüyordu.
Gazprom tarafından yapılan açıklamada Ukrayna’nın kontratları uzatma konusunda ret karşılığı nedeniyle doğalgaz transit süreçlerine devam edecek teknik ve yasal imkanın kalmadığı belirtildi. Ukrayna Enerji Bakanı German Galushchenko, ulusal çıkarlar ve güvenlik nedeniyle Rus gaz transitinin durdurulduğunu açıkladı. Ukrayna bu karar sonrası Rusya’nın Avrupa pazarını kaybedeceğini ve büyük mali kayıp yaşayacağını öne sürüyor. Gazprom’un sevkiyatı durdurma kararının birtakım Doğu Avrupa ülkelerinde güç krizine yol açması beklenirken, gaz akışının durmasının Avrupa genelinde olumsuz halde yansıması kelam konusu. Macaristan, Türk Akımı boru sınırı üzerinden Rus gazı almaya devam edeceğini açıkladı. Avusturya, alternatif tahliller için Rusya ile temas halinde olduklarını duyurdu.
Gazprom’un Ukrayna üzerinden gaz akışını durdurması, Rusya açısından global güç pazarında hisse kaybına yol açacaktır. Başta Doğu Avrupa olmak üzere direkt Rus gazına bağımlı ülkeler için çetin bir güç ve iktisat tablosu kelam konusu. Ukrayna’nın bu atağı ve Gazprom’un gaz sevkiyatını durdurması Doğu Avrupa, Karadeniz ve Ukrayna-Rusya savaşındaki istikrarları sarsabilir!”