Son yıllarda başta İstanbul olmak üzere birçok vilayette kiradan sonra ikinci büyük sorun aidat artışları oldu. 2022 ve 2023 yıllarında taban fiyata yapılan orta artırımların işçi sarfiyatlarına tesiri münasebet gösterilerek yılda iki sefer artış yapılması birçok haneyi zorladı. Bu yıl orta artırım olmasa da enflasyon, fatura artışları ve alınan hizmet bedellerinin tesiri ile tekrar bütçeleri zorlayan artırımlar kaçınılmaz oldu. Kimi sitelerde masraflarla açıklanabilir artışlar yapılırken, kimi vakit fahiş artırımlar mesken sahiplerini ve kiracıları isyan ettirdi.
NE KADAR ARTTI?
Eva Gayrimenkul Değerleme tarafından yapılan araştırmaya nazaran; İstanbul’da 2023 Ocak ayı ile 2024 Ağustos ayını karşılaştırdığımızda aidat artışları ortalama yüzde 60 oldu. En düşük artış yüzde 28, en yüksek ise yüzde 95 olarak tespit edildi. İstanbul genelinde bu yıl orta artırım yapan site ve aparmanlar azınlıkta kaldı. Yapanlarda da artış oranı yüzde 40 ile 77 düzeylerinde gerçekleşti.
Yapılan araştırmada birtakım sitelerde son 1.5 yılda aidat artış oranlarının yüzde 160 düzeylerine kadar yükseldiği de görüldü ve şu tespite yer verildi:
“Sakinler açısından bu artışlar, bütçe planlamalarını zorlaştıran ve ömür kalitesine direkt tesir eden bir faktör haline gelmiş durumda. O denli ki, bu çeşit yüksek oranlı artışlar, aidatların ödenebilirliği konusunda da yeni tartışmaları beraberinde getirdi.”
ŞEHRİN MERKEZİ CEP YAKIYOR
İstanbul’da ortalama 100 metrekare meskenler baz alındığında en yüksek aidat aylık 4 bin 400 lira ile Beşiktaş’ta. Beşiktaş’ı 3 bin 900 lira ile Şişli, 3 bin 100 lira ile Kadıköy izledi. En düşük aidat meblağları ise aylık 800 lira ile Çatalca ve Silivri ilçelerinde görüldü. Kentin merkezinden uzak, orta gelirli hanelerin tercih ettiği bölgelerde dahi ortalama aidat bedellerinin 1000-1500 lira bandında olması dikkat çekti.
100 M2 MESKENDE 45 BİN TL
Lüks sitelerde istenen sayılar ise İstanbul’daki ortalama kira bedellerinin çok üzerinde. EVA Gayrimenkul Değerleme’den Değerleme Koordinatörü Serkan Bal’ın verdiği bilgilere nazaran; Beşiktaş’ta bilinirliği yüksek markalı projelerde, ortalama 100 metrekare dairelerin aidatları sene başında 32 bin lira civarındayken, aktüel durumda 40 bin lira düzeylerine ulaştı. Kullanım alanlarının 200 metrekareye çıkması durumunda ise aidatlar, 50 bin lira iken, bu yıl 60 bin liraya yükseldi. Şişli’de lüks projelerde, 100 metrekare dairelerin aidatları sene başında 35 bin lira civarındayken, şu an 45 bin lira düzeylerine yükselmiş durumda. Lüks villa siteleri ile bilinen Sarıyer, Üsküdar, Beykoz üzere ilçelerde ortalama aidat sayıları 12 bin ile 20 bin lira aralığındayken, 15 bin ile 25 bin lira bandına çıktı. Kadıköy Bağdat Caddesi’ne yakın rezindans projelerinde aidatlar 8-12 bin liradan, 8-14 bin lira aralığına yükseldi.
ANKARA VE İZMİR’DE NE KADAR ÖDENİYOR?
Peki, Ankara ve İzmir’de ortalama aidat bedelleri ne kadar? Serkan Bal şöyle yanıtladı:
“İzmir’de, Karşıyaka, Bayraklı ve Bornova üzere merkezi ilçelerdeki aidat meblağlarında hafif bir artış gözlemlendi. Karşıyaka’da ortalama aylık aidat meblağı 100 metrekarelik bir daire için yaklaşık 2 bin lira, Bayraklı ve Bornova’da bu fiyat bin 700 lira civarına çıktı. Çeşme’deki lüks yazlık sitelerde ise aidatlar 6 ile 12 bin TL aralığında seyrediyor. Tekil konut binalarında ve eski apartmanlarda İzmir genelinde aidat ortalaması yaklaşık 250-300 TL bandına devam ediyor.
Ankara’da da emsal bir durum kelam konusu. Çankaya, Gölbaşı, Yenimahalle ve Etimesgut üzere bölgelerdeki aidatlar sonlu bir artış gösterdi. Çankaya’da 100 metrekarelik daire başına ödenen ortalama aylık aidat tutarı bin 800 lira düzeylerinde. Gölbaşı’nda ortalama aidat meblağı bin 150 lira, Yenimahalle’de 800 lira, Etimesgut’ta ise 750 lira civarında. Tekil konut binalarında ve eski apartmanlarda Ankara genelinde aidat ortalaması yaklaşık 200 TL. Markalı lüks konut projelerinde ise aidatlar 5 ile 10 bin lira ortasında değişkenlik gösterebiliyor. Genel olarak, İzmir ve Ankara’da aidatlarda hudutlu bir orta artırım uygulanmış olup, sayılar büyük ölçüde stabil kalmaya devam ediyor.”
İLÇE İLÇE RAKAMLAR
*Yaklaşık 100 metrekare kullanım alanına sahip markalı konut projeleri, standart özelliklere sahip site projeleri ve tekil apartman daireleri dikkate alınarak bu çalışma hazırlanmıştır.