Erciyes Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Etraf Mühendisliği Kısmı Dr. Öğretim Üyesi Evrim Karaçetin, iklim değişikliği nedeniyle soğuk bölgelerin daha sıcak olmaya başlamasıyla Türkiye’ye güneyden yeni kelebek tiplerinin geldiğini, bununla birlikte Türkiye’de bulunan birtakım cinslerin kuşaklarının tükenme tehlikesi altında olduğunu söyledi.
Doğa Müdafaa Merkezi tarafından yayımlanan ‘Türkiye’nin Kelebekleri Arazi Rehberi’ isimli çalışmada yer alan bilgilere nazaran, Avrupa’da 500’e yakın, Kanada ve ABD’nin tamamında 700 kelebek tipi bulunurken Türkiye’de 45’i endemik 380 çeşit görülüyor.
“BU SÜREKSİZ BİR SÜREÇ”
Erciyes Üniversitesi Etraf Mühendisliği Kısmı Dr. Öğretim Üyesi Evrim Karaçetin, iklim değişikliğinin kelebek cinsleri üzerindeki tesiriyle ilgili şu değerlendirmede bulundu:
“İklimde karşılaşılan bir değişiklik sonucunda kelebekler farklı bir iklime gidebilir, o iklime ahenk sağlayabilir ya da ahenk sağlayamayıp diğer bir yere de gidemeyip yok olabilir. Şu an için iklim değişikliğinin kelebek çeşitleri üzerindeki tesiri Türkiye açısından olumlu zira soğuk olan yerler sıcak olmaya başladı ve Türkiye’ye Afrika’dan gelen cinslerde artış kaydedildi. Yeni kelebeklerimizin coğrafyamıza eklendiğini düşünerek seviniyoruz tahminen fakat bu süreksiz bir süreç. Yani iklim değişiminin asıl tesirleri yaşanmaya başladığı andan itibaren buna ahenk sağlayamayan canlılar da artacak lakin hangi canlı nasıl etkilenir, maalesef bilemiyoruz.”
“Şu an için gördüğümüz tesirler daha çok dağlarda, buzul nesle çok yakın yaşayan çeşitler üzerinde. Buzulların erimesi ve oradaki habitatların değişmesi sonucu o bölgede yaşayan kelebeklerin en çok etkilenecek tipler olduğu öngörülüyor.”
“KELEBEKLERİN BİTKİLERLE BİREBİR VAKİTTE ORTAYA ÇIKMASI ÖNEMLİ”
İklim değişikliğinin olumsuz tesirlerinden birinin, bitkilerle kelebekler ortasındaki senkronizasyonun bozulması olduğunu vurgulayan Karaçetin, bitkinin üstüne yumurta koyabilmeleri ve tırtılların ömürlerini devam ettirebilmeleri için kelebeklerin bitkilerle birebir vakitte ortaya çıkmasının ehemmiyet taşıdığını aktardı.
Karaçetin, “Kelebek, bitki yokken ortaya çıkabiliyor zira mevsimlerde hafif hafif kaymalar yaşamaya başladık. Bu türlü bir durumda da kelebekler ve bitkiler ortasındaki bu eşleşme ortadan kalkacağı için kelebek popülasyonlarında düşüşler yaşanabiliyor.” değerlendirmesinde bulundu.
“DOĞU ANADOLI ÇOK VARLIKLI KELEBEK YAPISINA SAHİP”
Kelebeklerin Antarktika dışında dünyanın her yerinde var olduğunu, Türkiye’nin ise her bölgesinde farklı kelebek tiplerine konut sahipliği yaptığını anlatan Karaçetin, kelamlarına şöyle devam etti:
“Doğu Anadolu çok güçlü bir kelebek yapısına sahip. Bunun en kıymetli sebebi geniş büyük bozkırının ve dağlık alanların, çayırlıkların olması. Birebir vakitte İç Anadolu ile Avrupa’yı birbirine bağlayan bir çıkış noktamız var. Hatay’dan Artvin’e hakikat bir çizgi çekerseniz bu ‘Anadolu Çaprazı’ dediğimiz bir yer. Burası üç farklı iklim zonunun birleştiği bir bölge. Bu yüzden bitkilerin de kelebeklerin de en fazla endemik tipinin bulunduğu yer. Yani ülkemize has kelebeklerin bulunduğu, biyolojik çeşitliliğin de çok yüksek olduğu bir yer fakat bu türlü yüzlerce kelebeği bir ortada görmek istiyorum derseniz Artvin Yusufeli bölgesi en hakikat yerlerden biri.” (AA)