Aralık 1988’de Alabama’dan 12 kilometre uzaktaki I-59 karayolunda, bir bayan cesedi bulundu.
Yapılan incelemede genç bayanın boğularak öldürüldüğü tespit edildi.
Genç bayanın üzerinde kot pantolon, mavi bir termal gömlek ve parmağında küçük bir yüzük vardı. Lakin olay yeri ve etrafında yapılan incelemelerde ne çantası bulunabildi ne de kimliğini belirlemeye yardımcı olacak rastgele bir doküman…
GELİŞEN TEKNOLOJİ 34 YILLIK SIR PERDESİNİ KALDIRDI
Kadının cansız vücudunda beden sıvısı izleri tespit eden yetkililer, maktulün Georgia eyaleti dışından geldiğine inanıyordu. Lakin soruşturmada hiçbir halde ilerleme kaydedilemiyordu.
En sonunda genç bayan kimliği bilinmeyen bireylere verilen Jane Doe adıyla kimsesizler mezarlığına gömüldü. Rastgele bir görgü şahidi bulunamadığından, devrin teknolojisiyle incelenen eldeki kanıtlar de bir sonuç vermediğinden belge rafa kaldırıldı.
Georgia Soruşturma Ofisi tarafından tekrar açılan soruşturmada, DNA karşılaştırmaları sonucunda maktulün kimliği tespit edildi. Fotoğraf: AP
Aradan 34 yıl geçti. Gelişen teknoloji sayesinde dünya değişik bir yer haline geldi.
Daha evvel tekraren haberleştirdiğimiz üzere, son devirde ABD’de bu usul faili meçhul cinayetlerin yeni geliştirilen gen teknolojileri yardımıyla tahlile ulaştırılması istikametinde değerli adımlar atıldı. Bu bağlamda Georgia’da bulunan Jane Doe’nun belgesi da tekrar açıldı.
Öncelikle genç bayanın kimliği tespit edildi. Bu noktadan sonra çalışmalara sürat veren dedektifler, genç bayanın üzerinde bulunan beden sıvısı örneğini inceleyerek 1988’de işlenen cinayetin failini ortaya çıkardı.
Peki fakat 34 yıl öncesinde işlenen cinayette sonuca nasıl ulaşıldı? Araştırmacılar genetik tahliller yardımıyla davayı nasıl aydınlattı?
ELDE EDİLEN İPUCUNDAN BİR SONUÇ ÇIKMADI
Georgia Soruşturma Ofisi dedektifleri 2005 yılında devraldıkları bu “soğuk dava” üzerinde ilerlemek için cinayetin tüm detaylarını titizlikle gözden geçirmekle işe başladı. Öncelikle olay yerinden toplanan kanıtları tekrar ele alan dedektiflerin en çok üzerinde durdukları ipucu, beden sıvısıydı.
Şüphesiz, cinayet davalarında DNA teknolojisi 60’lı yıllardan beri “ilkel şartlarda” kullanılıyordu. Ancak o periyotta ABD’de bir ulusal DNA bilgi tabanı bulunmuyordu. Bu da elde edilen DNA’nın kimlik tespitinde kullanılmasını güçleştiriyordu. Bu davada da misal bir durum yaşandı; o sırada yeni oluşturulmuş olan ABD Ulusal Birleşik DNA İndeks Sistemi’nden (CODIS) hiçbir sonuç elde edilemedi.
1989’da FBI öncülüğünde kurulan DNA Tahlil Sistemleri Teknik Çalışma Kümesi tarafından geliştirilen CODIS, 1990’a gelindiğinde 14 eyaleti kapsayan bir pilot DNA bilgi tabanına dönüşmüştü. 1994’te ABD Kongresi, karar giymiş hatalıların DNA örneklerinin yanı sıra kayıp bireylerin ve cürüm mahallerinden toplanan isimli tıp örneklerinin de data tabanına işlenmesine müsaade veren DNA Tanımlama Maddesi’ni kabul etti. Georgia’daki olay yerinde bulunan DNA örnekleri de bu kapsamdaydı.
DNA örnekleri üzerinden giden uzmanlar, eskizler çizip genç bayanın kilden büstünü oluşturdu. Fotoğraflar: dnasolves.com
GEN TESTİ, DAVAYA YENİ BİR BAKIŞ AÇISI KAZANDIRDI
2005 yılında davayı devralan Georgia Soruşturma Ofisi’nden sorumlu FBI casusu Joe Montgomery, birinci iş bilgi tabanındaki DNA örneklerinden hareketle maktulün yüz sınırlarını ortaya çıkarmaya başladıklarını söyledi.
Adli tıp uzmanları, DNA örneklerinden hareketle eskizler çizerek işe başladı. Akabinde genç bayanın kilden büstünü de oluşturan yetkililer, bu görselleri kayıp bireylerle ilgili bilgilerin yer aldığı data tabanlarıyla kıyasladı lakin tekrar bir sonuç elde edilemedi.
Bunun üzerine Georgia Soruşturma Ofisi uzmanları yeni geliştirilen gen testi teknolojisini kullanmayı düşündü. Bu sayede davaya yeni bir bakış açısı geldi.
DNA KARŞILAŞTIRMALARI SONUCUNDA KATİL VE MAKTULÜN KİMLİĞİNE ULAŞILDI
Genç bayanın DNA örneklerinden gen haritasını çıkaran uzmanlar, kurbanın yakın akrabalarını tespit etti. FBI’ın Atlanta ofisinden sorumlu özel casus Keri Farley, eldeki bilgilerden emin olabilmek için bir aile üyesinin DNA’sıyla maktulün örneklerini karşılaştırdıklarını söyledi.
Faili meçhul cinayetlerin araştırılması için kurulan ve isimli soy ağacı oluşturmada uzmanlaşmış bir şirket olan OTRAM’a gönderilen bilgiler yüzde 100 eşleşmişti. 34 yıldır kimliği muhakkak olmayan cesedin kime ilişkin olduğu, nihayet geçtiğimiz günlerde tespit edilebildi.
Öldürülen genç bayanın, ailesi tarafından “özgür ruhlu” bir birey olarak nitelendirilen 19 yaşındaki Stacey Lyn Chahorski olduğu ortaya çıktı.
Bu kıymetli etabın akabinde dedektifler birebir tekniklerle bu sefer Chahorski’nin katilinin kim olduğu sorusuna karşılık aramaya başladı. Olay yerinden alından örnekler üzerinde yapılan testler sonucunda, katilin I-59 karayolunu sistemli olarak kullanan tır sürücüsü Henry Fredrick “Hoss” Wise olduğu tespit edildi.
UZMANLAR BİRİNCİ İŞ BİR PROFİL ÇIKARDI
Davada katil ve maktul bulunmuştu ancak cinayetin nasıl işlendiğinin ve üçüncü bir kişinin olay yerinde olup olmadığının da anlaşılması gerekiyordu.
Kurbanın ailesiyle temasa geçen FBI casusu Joe Montgomery, öncelikle bir profil oluşturmaya başladı.
19 yaşındaki maktulün hayatta olan annesi Mary Beth Smith ile temas kuran Montgomery, Chahorski’nin seyahat etmeyi sevdiğini, annesinin itirazlarına karşın otostop çekerek ülkeyi dolaştığını öğrendi. Acılı anne, 1988 yılının eylül ayında kızının kendisini aradığını ve meskene dönmekte olduğunu haber verdiğini de belirtti.
Bu bilgiler sayesinde, Chahorski’nin annesini aradığı son noktayı tespit eden dedektifler, yaptıkları incelemelerde katil Wise’ın bu güzergâhı sıklıkla kullandığını buldu. Şimdi tek soru 34 yılın akabinde katilin nerede olduğuydu.
‘ŞÜPHELENDİLER AMA KİM OLDUĞUNU ÇÖZEMEDİLER’
Atlanta Saha Ofisi FBI Özel Casusu Farley, düzenlediği basın toplantısında, katilin Dade County’den gelen bir kamyon sürücüsü olan Wise olduğunu kamuoyuyla paylaştı.
Katile ait detayları da açıklayan Casus Montgomery, Wise’ın Western Carolina Trucking şirketinde sürücü olarak çalıştığını ve aslen Florida’da ikamet ettiğini söyledi.
Katilin sefer rotasının Chattanooga ve Birmingham ortasında olduğunu belirten Montgomery, “Bu durum, kamyon sürücülerini Chahorski cinayetinin şüphelisi haline getirmişti” dedi.
1989’da dava ile ilgilenen dedektiflerin en başından beri katilin bir kamyon sürücüsü olduğuna inandıklarını söyleyen Montgomery, “Sadece kim olduğunu çözemediler” sözünü kullandı.
‘DİĞER HADİSELERİ DA GÖZDEN GEÇİRECEĞİZ’
Georgia Soruşturma Ofisi tarafından yapılan araştırmada, Wise’ın sicilinde birçok eyalette hırsızlık, atak ve polis memuruna pürüz olma hatalarının bulunduğu tespit edildi.
Yüksek cürüm profiline sahip olan Wise’ın diğer cinayetleri olup olmadığının da incelendiğini söyleyen Montgomery, “Bu kadar yol aldıktan sonra başka soğuk davaları da yine gözden geçireceğiz” diye konuştu
Keri Farey ise 1989’da dedektiflerin olay yerinde katilin DNA’sını bulduğunu lakin yıllarca bu örneğin Wise’la irtibatını kuramadığını söyledi. Dava sürecinde pek çok sorun çıktığına da değinen Farley, katil kimliğine ait çarpıcı açıklamalar yaptı.
Farley Wise’ın sinemalarda dublör şoförlük yaptığını ve 1999 yılında Güney Carolina’daki Myrtle Beach Yarış Pisti’nde geçirdiği kazada hayatını kaybettiğini de kelamlarına ekledi.
‘BU NOKTAYA GELMEMİZDE, TEKNOLOJİ KIYMETLİ BİR İTİCİ GÜÇ OLUŞTURDU’
Davanın çözülmesinde teknolojik gelişmelerin hissesi çok büyük. OTRAM şirketinin kurucusu ve CEO’su Ashley Flowers yaptığı açıklamada, “Çözülemeyen cinayetlerde yetkililere somut bilgiler ışığında yardım ediyoruz. Bu da olayların çözülmesine nitekim yardımcı olduğumuzu bilmemize yarıyor” ifadesini kullandı.
Georgia Soruşturma Ofisi, Wise’ın Western Carolina Trucking şirketinde sürücü olarak çalıştığını ve cürüm belgesinin bir epey kabarık olduğunu ortaya koydu. Fotoğraf: Georgia Bureau of Investigation
FBI casusu Montgomery, gelişim gösteren gen testi teknolojisinin bilhassa geçmişte işlenen cinayetlerin çözülmesi için değerli imkanlar sunduğuna değindi ve şunları söyledi:
“Test size kurbanın kim olduğunu tam olarak söylemiyor. Fakat profil oluşturmanız için elinizde bulunmayan ipuçlarını sunuyor. Neredeyse devasa bir ağacın içinde, gövdeye yanlışsız geri giderek kurbanın kimliğini tespit edebiliyorsunuz.”
2018’den bu yana kullanılmaya başlanan gen testi teknolojisi, 1976-1986 yılları ortasında 12 kişiyi öldüren, 51 bireye tecavüz eden ve 120’den fazla meskeni soymakla suçlanan “Golden State Katili” olarak ün salmış eski polis James DeAngelo davasında da kullanılmıştı.
2018 yılından bu yana yüksek profilli soğuk davaların çözülmesinde gen testi teknolojisi faal olarak kullanılıyor. FBI casusu Montgomery yaptığı konuşmada, “Bugün bulunduğumuz noktaya gelmemizde, gelişen teknolojinin değerli bir itici güç oluşturduğunu söylememiz gerekir. Fakat biz de grup olarak inanılmaz bir işi başardık. Bir kanun kollayıcı olarak, böylesi davaları çözmenin, sizi mesleğinize yönelik daha fazla motive ettiğini söylemeliyim” dedi.
‘AİLENİN ACISI DİNMESE DE UMARIM BİRAZ OLSUN HUZUR BULURLAR’
Özellikle ABD’de son yıllarda bir oldukça tanınan hale gelen gen testleri, kişilerin tüm biyolojik bilgilerini ortaya döküyor ve ileride yaşayacakları mümkün sıhhat meselelerine ait kıymetli bilgiler sunuyor. ABD Sıhhat Bakanlığı tarafından resmi kabul edilen 23andMe, Ancestry, Family Tree DNA ve GEDmatch üzere firmalar değerli birer gen havuzu oluşturmuş durumda.
Kullanıcıların data paylaşımı seçeneğini kabul etmesi durumunda toplanan DNA bilgileri FBI’ın data tabanına da işleniyor. Milyonlarca insanın datalarını barındıran bu sistem, muhtemel bir durumda DNA karşılaştırmasıyla hem katilin hem de maktulün kimliğini bulmaya imkan tanıyor.
Katilin yargı karşısında çıkamamasından büyük hüzün duyduklarını söyleyen Casus Farey, “Bu vahim cürmü çözmenin Chahorski ailesinin acısını hafifletmediğinin farkındayız. Ancak, umarım uzun vakittir aradıkları yanıtı bulmak onları biraz olsun huzura kavuşturur” açıklamasını yaptı.