Şebnem TURHAN
Yabancı yatırımcının Türk menkul kıymetlerinden çıkışı trend haline geldi. Merkez Bankası haftalık menkul kıymet istatistiklerine göre 8 Temmuz haftasında da yabancı yatırımcılar hisse senedi ve devlet iç borçlanma senetlerinde net satıcı oldu. Verilere göre 8 Temmuz haftasında hisse senedinden net 62.2 milyon dolarlık, DİBS’te ise 54.5 milyon dolarlık satış yaptı. Şirket borçlanma senetlerinden de yabancı yatırımcının satışı 1.7 milyon dolar oldu. Böylece yılbaşından bu yana yabancı yatırımcının hisse senedi ve DİBS’ten piyasa fiyatı ve kur hareketinden arındırılmış net çıkışı 5 milyar 212 milyon dolara ulaştı.
Merkez Bankası verilerine göre 1 Temmuz itibarıyla 15 milyar 297,3 milyon dolar olan hisse senedi stoku, 1 Temmuz’da 14 milyar 742,8 milyon dolara indi. Aynı dönemde yurt dışında yerleşik kişilerin DİBS stoku 1 milyar 456 milyon dolardan 1 milyar 342,8 milyon dolara, ŞBS stokları 123.5 milyon dolardan 117.5 milyon dolara geriledi. Yabancı yatırımcılar hisse senedinde son 5 haftadır yani kesintisiz çıkış yapıyor.
Yılbaşından bu yana 1 Temmuz ile biten hafta itibariyle hisse senedinde 3 milyar 438,5 milyon dolar, DİBS’te 1 milyar 773,6 milyon dolar olmak üzere toplam çıkışı 5 milyar 212,1 milyon dolara ulaştı. 8 Temmuz haftasında Borsa İstanbul’da yabancı oranı yüzde 33,5 seviyesinde bulunuyordu. Bayramdan sonraki iki iş gününde ise küresel gelişmelere paralel borsada yabancı yatırımcının payı yüzde 33,15 seviyesine kadar geriledi. Yani bugün açıklanacak geçen haftanın iki işgününe dair verilerde de yabancı yatırımcının hisse senedinden çıkışının sürdüğünü görmek şaşırtıcı olmayacak.
Döviz mevduatında güçlü parite etkisi
Öte yandan Merkez Bankası’nın haftalık para ve banka istatistikleri de güçlü dolarla oluşan parite etkisini ortaya koydu. Verilere göre yurtiçinde yerleşiklerin döviz mevduatının stok farkı 1 milyar 60 milyon dolarlık düşüş gösterse de 2 milyar 576 milyon dolarlık negatif stok farkıyla parite etkisiyle döviz mevduatı 1 milyar 516 milyon dolar arttı.
Gerçek kişilerin döviz mevduatı parite etkisinden arındırılmış şekilde 593 milyon dolar, tüzel kişilerin döviz mevduatı parite etkisinden arındırılmış şekilde 923 milyon dolar yükseldi. Tüzel kişilerin dolar cinsi döviz mevduatında 304 milyon dolarlık artış yaşanırken Euro ve kıymetli maden cinsi döviz mevduatında gerileme oldu. Gerçek kişilerde de Euro ve kıymetli madenler döviz mevduatı düştü. Ancak 8 Temmuz haftasında doların her iki varlığa göre değer kazanmış olması ve bu iki mevduatın da dolar cinsi hesaplanması parite etkisiyle döviz mevduatlarında artış yaşattı.
Net uluslararası rezervler 20 yılın en düşük seviyesinde
Merkez Bankası’nın 8 Temmuz itibariyle IMF tanımlı net uluslararası rezervleri bir önceki haftaya göre 1 milyar 44 milyon dolar düşüş ile 6 milyar 73 milyon dolara geriledi. Böylece net uluslararası rezervler Nisan 2002’den bu yana yani 20 yılın en düşük seviyesine indi. Toplam rezervleri de 8 Temmuz haftasında 100 milyar doların altına geriledi. TCMB’nin swap hariç net rezervi ise 8 Temmuz haftasında eksi 54.8 milyar dolar oldu. Bir önceki hafta swap hariç net rezerv eksi 54.3 milyar dolar olmuştu.
Merkez Bankası toplam rezervleri 8 Temmuz haftasında bir önceki haftaya göre 2 milyar 291 milyon dolar azalarak 98 milyar 651 milyon dolara geriledi. Buna göre, 8 Temmuz itibarıyla Merkez Bankası brüt döviz rezervleri, 922 milyon dolar azalarak 58 milyar 867 milyon dolara geriledi. Brüt döviz rezervleri, 1 Temmuz’da 59 milyar 789 milyon dolar seviyesindeydi. Söz konusu dönemde altın rezervleri de 1 milyar 370 milyon dolar azalışla 41 milyar 154 milyon dolardan 39 milyar 784 milyon dolara indi. Böylece Merkez Bankası’nın toplam rezervleri, 8 Temmuz haftasında bir önceki haftaya kıyasla 2 milyar 291 milyon dolar azalarak 100 milyar 942 milyon dolardan 98 milyar 651 milyon dolara düştü.